ไมเกรน ในผู้หญิง: ปวดหัวธรรมดา หรือสัญญาณของโรค?

   Migraine เป็นโรคทางระบบประสาทชนิดหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะเด่นคืออาการปวดศีรษะแบบตุบ ๆ มักจะเกิดที่ด้านใดด้านหนึ่งของศีรษะ

โดยอาการจะเป็นระยะ และมีความรุนแรงแตกต่างกันไปในแต่ละคน บางรายอาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ตาพร่ามัว หรือไวต่อแสงและเสียง

• ปวดศีรษะแบบตุบ ๆ
  
  
• ปวดข้างเดียวหรือสองข้าง
  
  
• มีอาการนำ (Aura) เช่น มองเห็นแสงวูบวาบ หรือเห็นภาพเบี้ยว
  
  
• อาการมักคงอยู่นานตั้งแต่ 4 ชั่วโมง ถึง 72 ชั่วโมง
  
  
• หายได้เองหรือดีขึ้นหลังรับประทานยา

     ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังแตกต่างจากอาการปวดศีรษะจากความเครียด (Tension Headache) ซึ่งมักปวดทั้งศีรษะคล้ายรัดแน่น ไม่ปวดตุบ ๆ และไม่ค่อยมีอาการนำร่วมด้วย

     จากงานวิจัยหลายชิ้นพบว่า ผู้หญิงมีโอกาสเป็นปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังมากกว่าผู้ชายถึง 3 เท่า ซึ่งมีความเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเพศหญิงโดยเฉพาะ “เอสโตรเจน” ที่มีบทบาทสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงของหลอดเลือดในสมอง

• ฮอร์โมนเพศหญิง: ความผันผวนของระดับฮอร์โมน โดยเฉพาะช่วงมีประจำเดือน ตั้งครรภ์ หรือวัยหมดประจำเดือน
  
  
• การใช้ยาคุมกำเนิด: บางชนิดกระตุ้นปวดหัวข้างเดียวเรื้อรัง หรือทำให้อาการรุนแรงขึ้น
  
  
• ความเครียดและภาวะซึมเศร้า: พบได้มากในเพศหญิง และเป็นปัจจัยกระตุ้นปวดหัวข้างเดียวเรื้อรัง
  
  
• การนอนหลับไม่เพียงพอ: พฤติกรรมทั่วไปของผู้หญิงหลายคนที่ต้องทำงานหลายบทบาทในแต่ละวัน

     หลายคนอาจคิดว่าปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังเป็นแค่โรคประจำตัว ไม่อันตราย แค่กินยาก็หาย แต่แท้จริงแล้ว ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังสามารถส่งผลกระทบระยะยาวและเกี่ยวพันกับโรคร้ายแรงอื่น ๆ ได้

• ไมเกรนชนิดที่มีออร่า (Migraine with Aura): เพิ่มความเสี่ยงต่อโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) โดยเฉพาะในผู้หญิงที่สูบบุหรี่หรือใช้ยาคุม
  
  
• คุณภาพชีวิตลดลง: ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังเรื้อรังทำให้ไม่สามารถทำงานหรือใช้ชีวิตประจำวันได้ตามปกติ
  
  
• ภาวะซึมเศร้าและวิตกกังวล: มีสถิติพบว่าผู้ป่วยปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังจำนวนมากมีภาวะทางจิตเวชร่วมด้วย
  
  
• ผลกระทบต่อความสัมพันธ์และหน้าที่ในครอบครัว: โดยเฉพาะผู้หญิงที่ต้องดูแลบ้านและลูก

     ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังบางรายอาจควบคุมได้ยาก และส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก หากคุณมีอาการเหล่านี้ ควรปรึกษาแพทย์โดยด่วน:

• ปวดศีรษะรุนแรงจนทำให้หยุดกิจกรรมประจำวัน
  
  
• ปวดศีรษะบ่อยเกิน 15 วันต่อเดือน
  
  
• คลื่นไส้หรืออาเจียนทุกครั้งที่ปวดศีรษะ
  
  
• มองเห็นภาพผิดปกติ หรือพูดติดขัดก่อนปวด
  
  
• เคยหมดสติหรือแขนขาอ่อนแรงร่วมด้วย
  

     แม้ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังจะไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่เราสามารถควบคุมอาการ และลดความถี่ในการเกิดโรคได้ด้วยการเปลี่ยนแปลงวิถีชีวิต

1. พักผ่อนให้เพียงพอ: นอนหลับวันละ 7-8 ชั่วโมงในเวลาที่สม่ำเสมอ
   
   
2. หลีกเลี่ยงอาหารกระตุ้นไมเกรน: เช่น ช็อกโกแลต เครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน อาหารแปรรูป และอาหารหมักดอง
   
   
3. ออกกำลังกายเป็นประจำ: เช่น โยคะ เดินเร็ว หรือว่ายน้ำ ช่วยลดความเครียดและปรับสมดุลฮอร์โมน
   
   
4. จดบันทึกอาการ: เพื่อสังเกตว่าอะไรคือปัจจัยกระตุ้นของตนเอง
   
   
5. ลดความเครียด: ด้วยกิจกรรมที่ช่วยผ่อนคลาย เช่น ทำสมาธิ ฟังเพลง อ่านหนังสือ
   
   
6. ปรึกษาแพทย์เรื่องการใช้ยา: โดยเฉพาะถ้าคุณใช้ยาคุมกำเนิดหรือกำลังตั้งครรภ์

การรักษาปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังในปัจจุบันแบ่งออกเป็น 2 แนวทางหลัก คือ

     สำหรับผู้หญิงหลายคน ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังจะกำเริบในช่วงก่อนหรือระหว่างมีประจำเดือน เนื่องจากระดับฮอร์โมนเอสโตรเจนที่ลดลงกะทันหัน ซึ่งเรียกว่า “Menstrual Migraine”

• วางแผนป้องกันล่วงหน้า เช่น รับประทานยาแก้ปวดก่อนมีประจำเดือน
  
  
• หลีกเลี่ยงการใช้ฮอร์โมนหากมีประวัติโรคหลอดเลือดสมอง
  
  
• หญิงตั้งครรภ์ควรปรึกษาแพทย์เรื่องการใช้ยาโดยเฉพาะ

   “ตอนแรกคิดว่าเป็นแค่ปวดหัวจากการทำงานหนัก แต่พออาการเริ่มบ่อยขึ้น และหนักขึ้น จนถึงขั้นนอนโรงพยาบาล

ถึงรู้ว่าเป็นปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังชนิดรุนแรง ต้องเปลี่ยนวิถีชีวิตใหม่ทั้งหมด ทั้งอาหาร การนอน และลดความเครียด” — คุณแอน อายุ 34 ปี

     เรื่องราวเช่นนี้สะท้อนให้เห็นว่าการไม่ใส่ใจอาการปวดหัว อาจนำไปสู่โรคเรื้อรังที่กระทบกับชีวิตอย่างหนัก

     ปวดหัวข้างเดียวเรื้อรังในผู้หญิงไม่ใช่แค่ปวดหัวธรรมดา แต่เป็นโรคที่ต้องการความใส่ใจทั้งจากตัวเองและคนรอบข้าง หากไม่ดูแลอย่างถูกต้อง

อาจกลายเป็นปัญหาเรื้อรังที่ส่งผลต่อสุขภาพจิตและกาย ดังนั้น เมื่อคุณเริ่มปวดหัวบ่อยขึ้น หรือมีอาการแปลกไปจากเดิม อย่าเพิกเฉย ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยและวางแผนการดูแลสุขภาพอย่างเหมาะสม

    ในสังคมที่เต็มไปด้วยความเร่งรีบ ผู้หญิงมักจะต้องรับบทบาทมากมายทั้งการงานและครอบครัว จนบางครั้งละเลยอาการเล็กน้อยอย่าง “ปวดหัว” ไปโดยไม่ทันสังเกต

แต่ในความเป็นจริง อาการเหล่านี้อาจเป็นเสียงกระซิบจากร่างกายที่กำลังบอกว่า “ฉันไม่ไหวแล้ว” อย่ามองข้าม ไมเกรน ในฐานะโรคเล็กน้อย

เพราะมันอาจเป็นจุดเริ่มต้นของปัญหาใหญ่ และจงจำไว้ว่า… การดูแลตัวเอง คือการแสดงความรักต่อตัวเองที่ดีที่สุด